Paratiroid 

 

Paratiroid bezi, tiroid bezinin arka tarafına yerleşik en sık dört tanedir. Her paratiroid bezi normalde yaklaşık 3-5 milimetre çapında ve 30 - 60 miligram ağırlığındadır Paratiroid bezleri, kan dolaşımındaki kalsiyum seviyelerini kontrol eden paratiroid hormonunu (PTH) salgılar. Parathormon vücut için çok önemli mineraller olan kalsiyum ve fosforun dokulardaki dengesini ayarlayan en önemli hormondur. Vücutta özellikle kemikler, böbrekler ve ince bağırsak, kandaki kalsiyum seviyelerini artırarak PTH'ye yanıt verir.

 

Paratiroid bezi hastalıkları tedavisi nasıl gerçekleştirilir?

 

Paratiroid bezi hastalıklarının tedavisi farklılık gösterebilmektedir. Hormonun fazla üretilmesi anlamına gelen hiperparatiroidi tedavisi ile  az üretilmesinden kaynaklanan hipoparatiroidi, tedavisinde cerrahi ve ilaç tedavileri ile farklı yollar izlenebilmektedir.

Kan kalsiyum dengesindeki değişiklikler çeşitli bulgulara neden olabilir ancak rutin kan testlerinin yaygın kullanımı ile aşikar bulguları olmayan pek çok hastaya tanı konabilmektedir. 

 

Hiperparatiroidi

 

Kadınlarda erkeklerden 3 kat fazla görülür. Hiperparatiroidi 40 yaşın üzerindeki kadınlarda sıktır. Olguların %20 sinde ailesellik söz konusudur.

Yorgunluk,çabuk yorulma,  kemik ve eklem ağrıları, iştah azalması, bulantı, kabızlık, çok su içme, çok idrara çıkma, kaşıntı ve depresyon sık karşılaşılan belirtiler arasındadır. İleri olgularda belirgin kemik erimesi, kemik kırıkları, böbrek taşları görülebilir.

Kan testlerinde parathormon, kalsiyum düzeyleri yüksek fosfor düzeyleri düşüktür. İdrarda fazla miktarda kalsiyum atılımı vardır. 
Tanı kan ve idrar testleri yanında ultrasonografi ve sestamibi sintigrafisi ile konulur.

 

Hiperparatiroidi tedavisi

 

Hiperparatiroidi tedavisinde hastalığın  nedeni  ve derecesi tedavi planlamasını belirlemektedir.
Primer Hiperparatiroidi yani paratiroid bezinin kendisinden kaynaklanan sorunlar nedeni ile fazla hormon üretmesinde  neden genellikle paratiroid bezinin bir veya birden fazlasının aşırı hormon üretmesidir.

Neden en sık adenom olarak adlandırılan paratiroid bezinin  bir (en sık) veya birden fazlasının nodüler büyümesidir.  Olguların %80-85’inde tek paratiroid adenomu, %4-5’inde çift adenom, %10-15’i çoklu bez hiperplazisi ve %1’den azı paratiroid kanseri vardır.

Tedavisinde  büyümeye uğramış bezin cerrahi olarak çıkarılması en seçkin tedavi yöntemidir.

 

Paratiroid ameliyatına uygun olmayan hastalarda kalsiyum seviyesini dengelemek için Kalsimimetik ilaçlar, D vitamini içeren ilaçlar veya hormon replasman tedavileri kullanılabilir. Hangi ilacın kullanılacağı ve dozajları tedavi sürecini yürüten doktor tarafından belirlenmelidir.

 

Sekonder Hiperparatiroidi tedavisi altta yatan nedene bağlı olarak değişkenlik gösterir. Sekonder Hiperparatiroid nedenleri arasında en yaygını D vitamini eksikliği ve böbrek hastalıklarıdır (kronik böbrek hastalıkları).  Neden belirlendikten sonra tedavi nedene göre şekillendirilmelidir. Neden D vitamini eksikliği ise yerine koyma tedavisi planlanmalıdır. En sık klinik bulgu veren sekonder hiperparatiroidi nedeni olan kronik böbrek yetmezliklerinin kalıcı tedavisi böbrek nakli ile sağlanır. Ancak ilaç tedavileri ve gereğinde dört bezin üç buçuğunun çıkarılması gibi cerrahi yöntemler uygulanabilir. 

 

Hipoparatiroidi 

 

Hipoparatiroidizm nadir görülen bir hastalıktır.  Hastalık genellikle erişkin yaşta ortaya çıkar  ve kadınlarda daha sık görülmektedir.

Tiroid ameliyatlarından sonra geçici veya kalıcı hipoparati kandaki kalsiyum düzeylerinin düşüşüne bağlı olarak hipoparatiroidizmde gelişen belirti ve bulgular; ellerde, ayaklarda veya ağız çevresinde uyuşma-karıncalanma, yüzde, ellerde ve ayaklarda kontrol edilemeyen ağrılı kas krampları( ileri düzeyi tetani olarak adlandırılan ciddi bir durumdur),hafıza problemleri, baş ağrıları, aşırı yorgunluk, endişe veya depresyon, epileptik tarzda nöbet, kalpte ritim bozukluklarıdır. 

 

Hipoparatiroidi Tedavisi 

 

Hipoparatiroidi tedavisinde amaç, kandaki özellikle kalsiyum seviyesini normal aralıklarda tutmak ve hipoparatiroidi sonucu ortaya çıkan belirtileri hafifletmektir.  Bu amaçla tedavi sürecinde doktorun öngöreceği, kalsiyum, D vitamini, magnezyum ya da hormon replasman ilaçları kullanılabilir. Hipoparatiroidi tedavisinde hastanın beslenme şeklinin de düzenlenmesi önemlidir.